Би гутранги vзэлтэн vv?

Vдээс хойш ажил руу нэрээ хэлэхийг хvсээгvй нэгэн бvсгvй утасдаад “таны блог дээр сэтгэгдэл vлдээх гэтэл болохгvй байна” гэлээ. Судалгаан дээрээ анхаарал тeвлeрчихсeн байсан би эхэндээ нэлээд гайхлаа. Юун блог, юун сэтгэгдэл билээ л гэж бодсон шvv. Янз бvрийн утга авцалдаагvй, сэдэвтэй холбоогvй бичлэгvvд (жишээ нь akitov нэрээр нэг хvн Малайзад болсон монгол эмэгтэйн аллагын тухай миний блог дээрх бичлэгvvдийн дор дандаа сэтгэгдэл хэлбэрээр оруулаад байсан) сэтгэгдэл байдлаар орж ирээд тэднийг нь устгах гэж цаг аваад байхаар нь сэтгэгдлvvдийг moderate хийж байхаар болсон юм.

Vл таних бvсгvй надад юу хэлэхийг хvссэн бэ гэхээр “Тeрийн албанд ажиллах тийм их стресстэй, дарамттай байдаг юм бол eeр газар ажиллаж болдоггvй юм уу” гэж асуусан. Асуух ёстой асуулт мeнeeс мeн. Нээрээ ингэж болохгvй юмыг болгох гэж vйлээ vзэж vрчийж байснаас зvгээр л хаяад явчихаж яагаад болдоггvй юм? Тэр боломж ихтэй, eндeр цалинтай ажлуудаа хийгээд явсан ч болно. Аль эсвэл буцаад гадаадад гарсан ч болно шvvдээ. Гэтэл яагаад л тэр нэг Тeрийн алба гэж муу нэртэй луу данстай газар байгаад л байдаг юм бэ дээ?

Oнeeдeр Монголын Тeрийн албанд ямар хvн ажиллаж байгаагаас их зvйл хамаарч байна шvv. Бусад заримдгуудаас (ишлэл: Р.Чойном) арай eeр сэтгэлгээтэй, шударга, боловсролтой нэг залуу хvн Тeрийн албанд орлоо гэж бодъё. Тэр тэнд eeрийн эрvvл орчныг vvсгэх гэж их vзнээ. Шанага усанд халбага сvv дусаах лугаа адил. Тeрийн албанд ажиллах ийм залуу хvний тоо нэмэгдэх тутам тухайн тeрийн албаны орчин эрvvлжих болов уу гэж найддаг юм. Тvvнээс биш мeнгeний тeлee хувийн секторт ажиллах одоогоор надад сонин биш.

Монголд гадаадын нэр хvндтэй компаниудад мэргэжлээрээ сайн ажил хийхэд сард 2000-2500 долларын цалин авч чадна. Гадаадын тeсeл дээр vндэсний зeвлeх зэрэг ажил хийгээд явахад 800-1000 доллараар цалинжина. Олон улсын байгууллагуудад ажиллахад 3000 орчим долларын цалин авах боломжтой болсон. Монголынхоо нeхцeлд бол энэ боломжийн мeнгe. Oeрeeр хэлбэл хэзээ ч та хувийн секторт ажиллаж мeнгe хийх, карьер хeeх боломж нээлттэй, тeдийлeн оройтохгvй.

Харин eeртee итгэлтэй, боловсролтой залуучууд хамгийн мэргэжлийн байх ёстой улсын секторт олноор ажиллаж, тэнд байгаа eчvvхэн боломжийг ч эрэлхийлж, болохгvй байгаа юмсыг нь болгох гээд нэр оролдоод vзээсэй гэж би боддог учраас л дараа нь “залуу насандаа тэгэх минь яалаа” гэж тархиа шааж гасалж суухгvйн тулд Монголд буцаж ирсэн, бас Монголын Тeрийн албанд ажиллаад vзэхийг eeрee хvссэн юм. Залуу хvмvvс яагаа ч vгvй байж rat race буюу хархнуудын уралдаанд орж, амьдралынхаа аяыг даахгvй мeнгeний боол болох нь тийм ч хvсээд байх сонирхолтой амьдрал биш байх.

Ер нь гадаадаас Монголчууд яах гэж буцаж ирдэг юм бэ? Миний бодлоор тэд зeвхeн эх орондоо боломжийг хайж л ирдэг. Надад юм хийх, юм бvтээх боломж олгооч гэж л ирдэг. Тvvнээс биш Америкт хeрeнгe оруулалтын шинжээчээр ажиллаж байсан шиг цалин нэхдэггvй. Би гэж хvн бусдын л адил тэрхvv боломжийг хайж ирсэн. Анх Улаанбаатарт буухдаа “надад улсдаа юм бvтээх, сэтгэл, гар нийлээд ажиллах 100%-ийн боломж бий шvv” гэсэн бодолтой байсан. Монголд Тeрийн албанд ажиллах явцад энэ боломж мэдээж хумигдана. Миний боломж ч ялгаагvй бас л хумигдсаар байгаа. Боломж маань багассаар багассаар 0% руу дeхлee гэж бодъё. Тэгэхээр яах вэ? Тeрийн албанаас гарч таарна. Нэгэнт eeрийг нь хvлээж авахгvй байгаа, боломж олгохгvй байгаа нийгмээс явж eeр нийгэмд амьдарч таарна. Мэдлэг, боловсролынхоо хэргийг хийх тийм газар руу буцаад ниснэ. Энэ бол eнeeдeр боловсролтой Монгол залуу хvн бvрт тохиолдож байдаг асуудал шvvдээ. Тиймээ. Бид эх орноосоо боломж л эрэлхийлж гадаадаас ирсэн. Боломж минь 0% болвол буцаад одох л зам биднийг хvлээж байгаа...

Ингэхэд би дандаа л нэг болж бvтэхгvй юм бичдэг гутранги “амьтан” уу? Зарим хvмvvс тэгж боддог гэдэгт би эргэлзэхгvй байна. Гутранги гэдэг eeрee их сонин чанар. Хvмvvс болохгvй байгаа бодит зvйлийг бичсэн, хэлсэн хvнийг, eeрeeр хэлбэл яг бодит байдлаас тасарчихаагvй, бодит байдлаас сeргийг сeргeeр нь тайлбарлахыг оролдсон хvнийг гутранги гэж тодорхойлох болжээ. Гэтэл гутранги гэдэг нь vнэн хэрэгтээ аливаа нэг зvйлийг дандаа бvтэхгvй талаас нь харах гээд байдаг, eeрeeр хэлбэл бодит байдлаас холдоод явчих хандлага бvхий зан чанар юм шvvдээ. Би eeрийгee бодит байдлыг бодитоор нь хардаг гэж итгэдэг. “Монголын Тeрийн алба нэр хvндтэй, маш чадварлаг, боловсролтой хvмvvс тэнд ажилладаг тул жинхэнэ мэргэжлийн байх утгаа хадгалсаар ирсэн ба ард иргэддээ жинхэнэ утгаараа vйлчилж, ядуурлыг бууруулж, Монголын эдийн засаг, нийгмийн хeгжлийг хангасаар байна. Ээ бурхан минь Тeрийн албанд л хvvхдээ ажиллуулвал энэ насны нэр тeр юм шvv” гэж би бодит байдлаас шал гажууд худлаа зvйл бичих vv? хэхэхэ. Тэгвэл би eeдрeг vзэлтэн болчихгvй л байлтай.

Блог гэдэг тухайн хvний, тухайн эгшинд, санаанд тeрсeн бодлоо буулгах нэг дэвтэр юмуу даа. Тэр хvний тухайн эгшинд бичсэн сэтгэгдэл ямар ч байж болно. Зeвхeн тэрхvv сэтгэгдлээр тухайн хvнийг “тийм” гээд тодорхойлчихож болохгvй нь ойлгомжтой бизээ.

Надруу утасдаж асуулт асуусан, бас дээрх хэдэн eгvvлбэрийг сараачихад хvргэсэн vл таних бvсгvйд баярлалаа :-)