Homeland, Honor, & Candor

Never doubt that a small group of dedicated individuals can change the world. Indeed, it is the only thing that ever has (Margaret Mead).

Thursday, October 25, 2007

MTU Alumni News

Хэдийгээр сургуулиа тeгсeeд 2 жил болох гэж байгаа ч багш, зeвлeхvvдтэйгээ, сургууль тeгсeгчдийн холбоотойгоо vргэлж холбоотой байж, шинэ мэдээ мэдээллийг нь байнга хvлээн авдаг юм. Энэ удаад нэг товч мэдээ тавихаар шийдлээ.

Женнифер Донованы бичсэн мэдээллээс тvвээрлэвэл манай сургууль (Michigan Technological University) Иелийн их сургууль (Yale University)-тай хамтран АНУ-ын их нуурууд (Superior, Michigan, Huron, Erie, Ontario)-ыг судлахаар болж байгаа юм байна. Их нууруудын, тэдгээрт хамаарах бvс нутгийн усны нeeц, чанар, хvрэлцээг судлах уг судалгааны ажлыг АНУ-ын ШУ-ны Vндэсний Сан 2 сая ам.доллараар санхvvжvvлж байгаа бeгeeд их сургуулиуд таван жилийн турш уг судалгаан дээр хамтран ажиллах юм байна. Манай сургуульд Тогтвортой Ирээдvйн Хvрээлэн (SFI) гэсэн нэртэй хvрээлэн ажилладаг ба vvний нэг салбар болох Ус ба Нийгэм Тeвийн захирал Алекс Мэйэрийн хэлснээр уг хамтарсан судалгааны vр дvнд ирэх 10, 20, 30 жилийн дараа их нууруудын, тэдгээрийг тэжээн тэтгэгч гол мeрний усны хэрэглээ, нeeц, хvрэлцээ, чанарт ямар eeрчлeлт, нeлee гарахыг шинжлэн тодорхойлох, тvvнчлэн усны хэмжээ, чанар, зардлыг vнэлэх дэлхийн туршлагад хэрэглэгдэх загварыг боловсруулах ажээ.

Их нууруудыг ихэнх хvмvvс хязгааргvй их цэвэр усны нeeц гэж ойлгодог ч vнэн хэрэгтээ алдагдсан усны нeхeн сэргээгдэх тvвшин жилд 1%-иас бага байдаг байна (MTU, Oct. 07). Тэгэхээр их нуурууддаа Америкууд санаа тавих нь зvйн хэрэг бeгeeд энэхvv судалгаа 5 жилийн дараа зeвхeн Америкт тeдийгvй, дэлхийд загвар болохуйц vр дvнд хvрч, Монгол маань ч гэсэн тэрхvv хvрсэн vр дvнгээс нь туршлага судлах байх гэж найдаж байна.

Улаанбаатар хотын хvн ам 1 сая давлаа. Дeрвeн уулынхаа дундах хeндийд нийт хvн амын 1/3-ээс илvv хэсэг нь чихэлдэн амьдарч байна. Хотын цэвэр усны эх vvсвэр болох хатан Туул минь бохирдон ширгэж, хамгийн бохир голуудын нэг боллоо. Экологидоо хамгийн хэрцгий ханддаг ухамсаргvй ард тvмэн биднээс eeр алга.

Ирэх 20 жилд Улаанбаатар хотод ундны усны хангамж жинхэнэ асуудал болно гэж ярьж, бичиж байна. Татил тэнхээтэй хэсэг нь хотоос зайдуу 70 км дотор газар эзэмшин том том сууцанд амьдрах боллоо. Энэ мэтчилэн хот eргeжин тэлэх нь тухайн орон нутгийн усны мeчлeгт бас тодорхой сeрeг нeлee vзvvлэх нь ойлгомжтой. Туул голынхоо усны нeeц, хvрэлцээ хангамж, чанарыг судалсан зvйл ч vгvй, хот тэлж буй орон нутаг дахь усны мeчлeгийг шинжилсэн ч зvйлгvй, ядаж энэ талаар олон улсын байгууллагууд, гадаад орны засгийн газраас санхvvжигддэг тeсeлд сэтгэл гарган хандаж шийдvvлсэн зvйлгvй байгаа vе vеийн Засгийн газрууд, Байгаль орчны яам, Хотын захиргаа, харьяа газрууд ер нь юу хийж байнаа? Монголчууд минь эх дэлхийгээ хайрлаж, хариуцлагатай байж сурахсан даа...

3 Comments:

Anonymous Anonymous said...

Uneheer us, agaar, geodeziin sudalgaan deer undeslej hotoo hugjuuleh tuhai manai deedehuud eruusuu boddoggui. Het oroitson zagt haramsah yum bolno doo bur 5 jiliin daraa ch baij medne. Mongoliin tuhai unshih medeh bodoh burt dotor arzashiih yum baina shuu. Yaana daa yaana, zaluus ni heregtei nariin mergejil, technologi, ingeeneer ene tereer suraad l baidag buzaj ochood hiij buteej, ur dungee harii geheed\r bodlogo ni baihgui bolohoor buzaad l gadaadaa Master, PhD geed ulam nariisaad baidag. ...

12:55 AM  
Blogger Bold said...

Sain uu Anony: Comment-d bayarlalaa. Mongold nariin mergejliin huniig huleen avah orchin sain burdeegui baina. Huviin hevshild bol hunii bolovsrol medlegiig todorhoi hemjeegeer unelen ajilluulj baina l daa. Ulsiin sectort bol uneheer hetsuu baigaa. Gehdee mergejliin humuusiig bi Mongold bitgii ir gej baigaa yum bish. Zorilgotoi, oortoo itgeltei, "uzne" gesen hatuu zurh zorigtoi baih yum bol ireed "uzeltseh" l heregtei. Minii bodoj baigaagaar Mongoldoo butsan irj baigaa zaluuchuud tsoohon taldaa bainaa. Ih oluulaa ireed niigemd sain signal ogood davalgaaluulaad ogvol ch bas ch oorchloltiig medruulj bolohoor l sanagddag yum. Haramsaltai ni nad metiin gants neg zaluuchuud orchindoo uneheer gantsaardaj baina...Buhel buten bulegleliin esreg gantsaaraa uzeed l baidag. Uuneesee bolood oortoo durgui mash olon humuustei bolj baigaa. Etsest ni helehed Mongol mya, buh yum ni bolj butdeggui gej heleh amarhan, harin Mongold ochood oorchloltiig hiih gej oroldoh l hamgiin hetsuu yum baina lee.

9:13 PM  
Anonymous Anonymous said...

Ug ni ch odoo bol zag uyiin huvid mash sonirholtoi l doo. Baihgui suurin deer, esvel barag alga bolj bui suurin deer dahin ehelne gedeg bol ter zuvhun todorhoi neg uyiinhend l olddog. Tiimees bid eh orondoo irj "uzelzvel" uneheer sonirholtoi buguud jinhene oyunii huch, medlegees gadna orshin togtnoj uldeh, suuri tavih tal deer ihiig hiij surna. Soz system ustaad kapt. systemiig buhel butneer ni ehnees ni tavih heregtei bolj bgaa uchraas...

9:07 AM  

Post a Comment

<< Home